مولانا از منظر معرفتشناسی
نویسندگان
چکیده مقاله:
: این مقاله اندیشۀ مولوی را از منظر معرفتشناسی مورد نقد و ارزیابی قرار میدهد. نویسندگان این مقاله بین دو مفهوم عقل در تاریخ اندیشۀ بشر تمایز قائل میشوند: عقل انتقادی و عقل استعلایی، و استدلال میکنند که عقل بهعنوان آموزۀ محوری در اندیشۀ مولوی نیز در این دو مفهوم متفاوت بهکار رفته است. منظور از عقل انتقادی، دفاع از عقلگرایی دربرابر مرجعیتگرایی و منظور از عقل استعلایی دفاع از عقلگرایی دربرابر تجربهگرایی است که درای دو شکل عرفانی و فلسفی است. محور اصلی پژوهش حاضر، با توجه به اینکه اساسیترین پرسش پیش روی بشریت در همۀ حوزههای معرفت این پرسش بوده و هست که نقش عقل در کشف حقیقت چیست، ما در پی آن خواهیم بود که بدانیم پاسخ مولوی به پرسش مزبور چیست و با پاسخهایی که دیگر اندیشمندان به این پرسش دادهاند چه تفاوتی دارد. هدف اصلی در این پژوهش این است که به روش تحلیل کیفی با تفکر در اشعار مولوی نشان داده شود که در مباحثۀ عقلگرایی دربرابر مرجعیتگرایی، مولوی از مرجعیتگرایی دفاع نموده اما جهتگیری کلی او دفاع از عقلگرایی است و از این نظر مولوی را باید از مهمترین مدافعان عقلگرایی انتقادی در تاریخ اندیشه دانست و در مباحثۀ عقلگرایی دربرابر تجربهگرایی، مولوی را باید از مهمترین مدافعان عقلگرایی استعلایی در تاریخ اندیشه بهحساب آورد.
منابع مشابه
مقسم تصور و تصدیق از منظر معرفتشناسی نوصدرایی
تفکیک «تصور» و «تصدیق» از تمایزهای اصلی است که متقدمین در منطق و متأخرین در معرفتشناسی از آن بهره بردهاند، هر دو گروه مقسم این دو را «علم حصولی» میدانند، این تقسیم در «معرفتشناسی نوصدرایی» برای اقسام معرفت به کار رفته است، اما نمیتوان «تصدیق» را در اصطلاح معرفتشناسی بنا بر تعریف فلسفۀ اسلامی «علمحصولی» دانست. این تحقیق با مرور ادبیات فیلسوفان مسلمان به ویژه نوصدراییان، مدعی است که تفکیک ...
متن کاملایمان عارفانه از منظر مولانا
ایمان در لغت به معنی تصدیق است، اما در اصطلاح حکما و متکلمان مسلمان به معانی مختلفی ازجمله اقرار زبانی و معرفت فلسفی بهکار رفته است. مولانا جلالالدین محمد بلخی معرفت نظری و فلسفی را طریقهی کامل و شایستهای برای شناخت خدا و حصول ایمان دینی نمیداند. ازنظر او تنها از راه حکمت ذوقی و شهودی میتوان رابطهای وجودی و مستقیم با خداوند برقرار کرد و به ایمانی عارفانه و شاهدانه نائل آمد. در پ...
متن کاملمقسم تصور و تصدیق از منظر معرفتشناسی نوصدرایی
تفکیک «تصور» و «تصدیق» از تمایزهای اصلی است که متقدمین در منطق و متأخرین در معرفتشناسی از آن بهره بردهاند، هر دو گروه مقسم این دو را «علم حصولی» می دانند، این تقسیم در «معرفتشناسی نوصدرایی» برای اقسام معرفت به کار رفته است، اما نمیتوان «تصدیق» را در اصطلاح معرفتشناسی بنا بر تعریف فلسفۀ اسلامی «علمحصولی» دانست. این تحقیق با مرور ادبیات فیلسوفان مسلمان به ویژه نوصدراییان، مدعی است که تفکیک ...
متن کاملبررسی عنصر خیال در مثنوی مولانا از منظر شناختی
نظریه استعارههای شناختی یا مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون در کتاب استعارههایی که با آن زندگی می کنیم، مطرح شد. طبق نظر ایشان، استعاره دیگر تنها عنصری بلاغی و مختص زبان شعر نبود، بلکه ایشان معتقد بودند که زیربنای تفکر انسان، استعاری است. گرچه ابتدا استعارههای شناختی در زبان روزمره بررسی شد، اما با توجه به انتزاعی بودن زبان عرفان، آرام آرام جای خود را در مطالعات عرفانی باز کرد. مثنوی ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 0 شماره 20
صفحات 19- 40
تاریخ انتشار 2019-07
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023